Ακούγοντας τη Φωνή της Διατροφικής Διαταραχής

Οι διατροφικές διαταραχές στους εφήβους είναι βαθιά συνδεδεμένες με ψυχολογικούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς παράγοντες και δεν αποτελούν απλώς συμπεριφορές που σχετίζονται με το φαγητό ή την εικόνα του σώματος. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Μέσα από τη συστημική οπτική, οι εν λόγω διαταραχές θα μπορούσαν να κατανοηθούν ως «φωνές», οι οποίες προσπαθούν να μεταφέρουν σημαντικά μηνύματα τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για το σύστημα μέσα στο οποίο ζει.

Αρχικά, χρειάζεται να κατανοήσουμε τι περιλαμβάνει μια διατροφική διαταραχή, η οποία είναι μια σοβαρή ψυχική κατάσταση που σχετίζεται με ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό, το βάρος και την εικόνα του σώματος, επηρεάζοντας τη σωματική και ψυχική υγεία.

Κύρια χαρακτηριστικά της περιλαμβάνουν:

• Επίμονη ενασχόληση με το βάρος, τις θερμίδες ή την εικόνα σώματος.

• Ακραίες διατροφικές συμπεριφορές (π.χ. υπερφαγία, έντονος περιορισμός, έμετος).

• Ψυχολογικές δυσκολίες (χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος, κατάθλιψη).

• Σωματικά προβλήματα (υποσιτισμός, απότομες αλλαγές βάρους, διακοπή έμμηνης ρύσης).

  
  

Οι πιο κοινές διαταραχές είναι η Ανορεξία, η Βουλιμία, η Υπερφαγία και η Ορθορεξία.

Γιατί όμως ένας έφηβος μπορεί να οδηγηθεί σε μια διατροφική διαταραχή; Η απάντηση συχνά αναζητείται στις σχέσεις του με την οικογένεια, τους φίλους και την κοινωνία. Οι διατροφικές διαταραχές λειτουργούν ως ένας καθρέφτης που αντανακλά τη δυναμική του περιβάλλοντος του ατόμου. Η νευρική ανορεξία, για παράδειγμα, μπορεί να εκφράζει την ανάγκη ενός εφήβου για έλεγχο σε μια ζωή που νιώθει ότι ελέγχεται από άλλους. Η βουλιμία, αντίστοιχα, μπορεί να φανερώνει μια προσπάθεια διαχείρισης συναισθηματικής έντασης ή την αναζήτηση μιας διεξόδου από συναισθήματα ντροπής ή ενοχής.

Η «φωνή» της διατροφικής διαταραχής είναι συχνά πολύπλοκη. Μπορεί να λέει:

·       «Νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο της ζωής μου και προσπαθώ να ελέγξω τουλάχιστον το σώμα μου».

·       «Δεν αισθάνομαι αρκετά καλός και προσπαθώ να αλλάξω την εικόνα μου για να με αποδεχτούν».

·       «Θέλω να με προσέξουν, γιατί δεν μπορώ να εκφράσω διαφορετικά τα συναισθήματά μου».

·       «Θέλω να δείτε πόσο υποφέρω, καθώς δε βρίσκω τον τρόπο να το εκφράσω».

Συζητώντας με τους γονείς αυτών των εφήβων παρατηρώ ότι συχνά νιώθουν ανησυχία και ενοχή όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει μια διατροφική διαταραχή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν ότι αυτές οι διαταραχές δεν είναι "επιλογές" ή "λάθη" του παιδιού. Είναι ένας τρόπος έκφρασης που αναδεικνύει την ανάγκη για προσοχή, αποδοχή και κατανόηση.

Φαίνεται ότι για να κατανοήσουμε πολύπλευρα και να ακούσουμε πραγματικά τη φωνή της διατροφικής διαταραχής, χρειάζεται να δούμε πέρα από το άτομο. Η οικογένεια, ως το κύριο σύστημα του εφήβου, παίζει κεντρικό ρόλο. Κάποιες δυναμικές και χαρακτηριστικά της σχέσης, όπως η υπερπροστασία, οι υψηλές προσδοκίες και η τελειοθηρία, οι συγκρούσεις ή η έλλειψη συναισθηματικής σύνδεσης μπορεί να ενισχύσουν την εμφάνιση των διατροφικών διαταραχών.

Η οικογένεια δεν είναι η αιτία της διαταραχής, αλλά συχνά μπορεί να επηρεάσει την έκφρασή της. Για παράδειγμα, ένας έφηβος μπορεί να χρησιμοποιήσει τη συμπεριφορά του γύρω από το φαγητό ως μέσο για να επικοινωνήσει συγκρούσεις ή ανάγκες που δεν έχουν ακουστεί. Άλλοτε, η διατροφική διαταραχή μπορεί να λειτουργεί ως ένας τρόπος για να ενωθεί η οικογένεια γύρω από ένα κοινό πρόβλημα ή να εκτονώσει τις εντάσεις σε άλλους τομείς. Μέσα από τη θεραπεία, τα μέλη της οικογένειας καλούνται να αναγνωρίσουν αυτές τις δυναμικές και να αναπτύξουν πιο υγιείς τρόπους επικοινωνίας και σύνδεσης.

Κλείνοντας, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι απλώς μια κρίση, αλλά μια ευκαιρία για κατανόηση και αλλαγή. Ακούγοντας τη φωνή της διατροφικής διαταραχής, μπορούμε να ανακαλύψουμε τις βαθύτερες ανάγκες και τα συναισθήματα του εφήβου και να οικοδομήσουμε πιο υγιείς και ισχυρές σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Με τη σωστή υποστήριξη, οι έφηβοι μπορούν να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες και να βρουν τον δρόμο προς μια ισορροπημένη και ευτυχισμένη ζωή.